Tekens van leven, de achtergrond
De Tao Te Tjing in woord en beeld.
De historie van dit Tao project
/ de geschiedenis van deze website. In 2002 begonnen
fotograaf George Burggraaff
(r)en
schrijver Roeland Schweitzer
aan een boek over "aarde, water, vuur en
lucht". Dit is in april 2003 dit Tao 'project'
geworden, de site 'tekensvanleven.nl’.
Op deze site staan drie
Nederlandse versies van de 81 teksten
uit de Tao Te
Tjing, de tweede versie met veel toelichting. In
december 2013 was deze tweede versie klaar
en begonnen we aan de Tao voor kinderen.
Deze derde versie is in 2019 als boek
verschenen bij uitgeverij van Warven.
Het vierde project begon in september
2022 en bestaat uit het toevoegen aan de
Tao voor kinderen van filosofische
vragen voor kinderen, door de filosofen
Marie Ponseele, Jennefer Odum en sinds
november 2022, Dashan Xu. Dit project
eindigt eind 2023.
Meer info
hierover.De start In 1973 kreeg Roeland een Engelstalig boek met Chinese gedichten en prachtige zwart-wit foto's: Tao Te Ching, 'a new translation by Gia-Fu Feng and Jane English'. Roeland: ’Het boek fascineerde me, maar eigenlijk begreep ik niets van de teksten, laat staan dat ik het boek systematisch las. Taoïsme? I Tjing? Yin Yang? In mijn studententijd had ik er even aandacht voor en het bleef zachtjes doorgonzen in mijn hoofd. Ik wilde dat poëtische, mysterieuze Engelstalige boek ooit een keer naar het Nederlands vertalen om er iets meer van te begrijpen. Op mijn vijftigste (2002) kwam het er eindelijk van. Abonnees We begonnen met een nieuwsbrief aan een paar vrienden en al snel ontstond de website als archief van de nieuwsbrieven. Het aantal abonnnees op de nieuwsbrief groeide in de loop der jaren tot rond de 3000. We verzonden Ruim 300 nieuwsbrieven. Medereizigers gaven commentaar en inspiratie, attenderen (nog steeds) op foutjes of reageren met een warm 'dankjewel'. De nieuwsbrief s inmiddels een filosofie-project voor kinderen en loopt door tot eind 2023. Lees meer hierover. U kunt een gratis abonnement nemen.  Onze ontwikkeling tussen 2003 en 2023 Eerste versie De Tao Te Tjing bevat 81 teksten. In maart 2003 publiceerden we onze Nederlandse versie van tekst 1. In mei 2005 verscheen 'teken van leven 81' en daarmee was het boek vertaald. De tweede versie Er ontbrak echter heel veel, wisten we inmiddels. Inzicht, overzicht en achtergrond. In die twee jaar was er een wereld opengegaan, Roeland had inmiddels een boekenplankje vol Tao boeken en al die nieuwe kennis wilde hij graag toevoegen, zodat de site een complete kennismaking met de Tao Te Tjing en het Taoïsme zou worden. We besloten daarom om opnieuw te beginnen aan een tweede tekstversie. Dit terwijl tekst 48 zo mooi zegt: 'Kennis vermeerdert, terwijl de Tao vereenvoudigt.' Het bleek meer dan de moeite waard om deze tweede versie te maken, inclusief een uitleg per pagina/tekst. We hebben bovendien toelichtingen per trefwoord en titels toegevoegd. De bronteksten bevatten overigens geen titels. De oude eerste serie is overigens nog steeds toegankelijk. Zie bijvoorbeeld de oude tekst 25. Zo kunt u vergelijken, wat misschien tot beter begrip leidt, en u krijgt inzicht in de interpretatieruimte. Na de tweede versie zijn we aan de 'Tao voor kinderen' begonnen. Overigens is het ‘vertalen’ meer schipperen en hertalen, want Roeland is schrijver, maar geen sinoloog. De bronnen zijn grotendeels indirect. Welke keuzes maak je uit het brede begrippenkader dat in één Chinees karakter besloten kan liggen? Als je al te letterlijk bij de brontekst blijft, dan krijg je iets onbegrijpelijks. De Tao verzen bevatten een sterk ritme en veel herhaling, belangrijk voor mondelinge weergave en overlevering. Dit is in het Nederlands nauwelijks te bereiken, zelfs niet als je ver van de lettterlijke tekst afdwaalt. Dan zijn er nog talloze disputen over interpretaties en mogelijke fouten in de bronteksten. Kortom deze teksten zijn nog steeds een compromis. Je kunt een bibliotheek vullen met de uitgebreide commentaren op de Tao Te Tjing en de interpretatie van het Chinees. Roeland begon met de zeer goede Engelstalige versie van Gia-Fu Feng / Jane English. Daarna ging hij de Engelstalige versie van Wing Tsit Chan gebruiken, evenals de Engelstalige in inmiddels ook Nederlandse vertaling van Robert G. Henricks. Deze laatste is gebaseerd op de Ma-wang-Tui teksten die in 1973 zijn gevonden in een graf uit 168 voor Christus. Deze versie is 500 jaar ouder dan de eerder bekende versies, de teksten zijn daardoor vijf eeuwen minder geredigeerd en daardoor een stuk authentieker.. Belangrijk in dit project is de Nederlandse versie van sinoloog en Tao meester Kristofer Schipper die in 2010 verscheen bij uitgeverij Augustus: 'Het boek van de Tao.' Schipper koppelt zijn vertaling aan zijn Zhuangzi vertaling, waardoor het kader breder wordt en hij tegelijkertijd ruimte laat aan anderen (zoals ik) om verslag te doen van hun eigen leerweg. Het Chinese Te vertaal ik, naar Kristofer Schipper, met 'Innerlijke kracht', dat toch echt iets anders betekent dan het veelal gebruikte 'deugd'. Toch heeft 'deugd ' ook zin omdat het de polemiek met het Confucianistische 'deugd' duidelijk maakt. Het woord Tao vertaal ik niet. In de Tao voor kinderen is Tao 'vrede' geworden en Te 'vreugde'. Tao Te Tjing wordt hier 'Het Boek over vrede en vreugde.' Zoals gezegd, Roeland is geen sinoloog, maar hij heeft wel een Tao cursus gevolgd bij sinoloog René Ransdorp en hij kijkt ook naar versies van de Tao, waarin de oorspronkelijke Chinese tekens worden toegelicht. Jaap Voigt heeft zo'n versie geschreven, met een losse bijlage met de Chinese karakters, inclusief bespreking. Op internet kunt u het Chinees eveneens vinden, inclusief goede en beroemde vertalingen van Waley, Lau, Julien en Wilhelm. Zie ook de links naar andere Tao vertalingen. Het maken van de tweede versie duurde van 2005 tot 2013. Buiten scheen de zon en er waren veel andere bezigheden. Bovendien was de ultieme Tao vertaling van Kristofer Schipper in aantocht (2010). Wat moest ik dan nog? Zoals gezegd, het aardige aan de vertaling van Schipper is dat deze eerder aanmoedigt dan ontmoedigt. Hoe zijn de Tao Te Tjing pagina's van deze site tot stand gekomen? Roeland vertaalde een tekst. Die stuurde hij naar George. George leverde (soms) commentaar en stelde samen met zijn vrouw Ina enige foto's voor. Daar gaf Roeland commentaar op, of hij koos, waarna George de definitieve fotokeuze bepaalde. Roeland ontwikkelt (nog steeds) de website en maakt en verstuurt de nieuwsbrieven naar 'de abonnees'.  John Willemsens Tao vertaling
was een mooie vroege bron. Hij is Nederlander met wortels in Argentinië.
Vrijwel dagelijks werkte hij aan zijn Advayavada project, een seculier, agnostisch Boeddhisme.
John was het vaak niet eens met Roelands Tao interpretatie en vindt dat Roeland dichter bij de bron (Lao Tse) moet blijven.
 Een andere bron was jaar in jaar uit dorpsgenoot Claar Kolff-Reijnvaan. Zij had er verstand van en leverde soms commentaar op de teksten. Claar Kolff zei over de Tao: 'Ik ben de weg, de waarheid en het leven. Op 7 juni 2005 schreef Claar als voorwoord in de mooie (en klassieke) Tao vertaling van Ir. J.A. Blok 'het opperste goede is als water.' Op 6 april 2011 is Claar Kolff overleden. De cursus van sinoloog René Ransdorp die ik in 2008 volgde, was een feest. Aan de hand van het oorspronkelijke Chinees bespraken we de betekenissen en achtergronden van de Tao Te Tjing. Nuttig was ook de 'Inleiding Taoïstische filosofie' waarin René Ransdorp en anderen een actuele en heldere achtergrond geven.  Kristofer Schipper (1934
- 2021) begon in 1955 in Leiden aan een studie sinologie en werd al snel gegrepen door de Tao en het Taoïsme. Hij werd Tao meester in Taiwan en vervolgens hoogleraar sinologie in Parijs. In 1982 verscheen in het Frans, en in 1988 bij Meulenhoff in vertaling, ‘Tao, de levende religie van China’. Kristofer Schipper realiseerde in 2007 de vertaling van de ‘Zhuang Zi, het grote klassieke boek van het Taoïsme’, dat nog niet eerder in het Nederlands was vertaald. Een vrolijk, verbijsterend, absurd en geweldig boek. Uiteindelijk verscheen in mei 2010 ook de Nederlandse Tao Te Tjing vertaling van Schipper. Deze versie is sterk gelinkt aan zijn Zhuang Zi, een van de drie canonieke Taoístische boeken. Het boek bevat toelichtingen per tekst, een verbeterde Chinese versie en zeer verhelderende achtergronden. Lao Zi, het boek van de Tao en de innerlijke kracht. ISBN 978 90 457 0291 9. De toegevoegde waarde van www.tekensvanleven.nl Rond het verschijnen van het boek van Schipper, in 2009/2010, vroeg Roeland zich af wat de waarde van zijn werk was. Had het wel zin? Dat weet hij inmiddels en het blijkt uit de voortdurende stroom aan aardige reacties. De website zit vol onderlinge kruisverwijzingen en dwarsverbanden. je kunt er goed op ronddolen. In 2019 deden bijna 60.000 bezoekers dat. Ze kwamen 2 a 3 keer terug en bekeken ieder gemiddeld zes pagina's, aldus de statistieken bij de site. De trefwoordenindex wijst de weg naar kernbegrippen en gerelateerde teksten. De toelichtingen geven veel achtergrondinformatie. Geleidelijk aan is er een nieuwe balans ontstaan, een eigen koers, een acceptatie van de beperkingen en het besef dat het werk voldoende op de Tao is gebaseerd. Zo zijn de toegevoegde titels er niet in het oorspronkelijke Chinees. Het helpt echter om een tekst een onderscheidend thema of een richting te geven en er zijn respectabele Tao versies met eveneens titels. Eind 2013 was de tweede versie eindelijk af. Toen begonnen we aan de vrolijke Tao voor onze (klein)kinderen, het boek over vrede en vreugde. Deze versie geeft vrijheid en vleugels. De Tao dag op 6 oktober 2019 in de Utrechtse Metaalkathedraal was een mooi slot om dit project af te ronden met een echt boek, 17 jaar na de start in 2002. Dit heeft geleid tot een filosofieproject met kinderen. Verder wordt de site nog voortdurend aangepast, verbeterd en voorzien van nieuwe info, zoals de pagina's over oorlog en over vrede. Credits, zie ook verantwoording en literatuurlijst De Tao vertaling en toelichting van Kristofer Schipper is de centrale bron geworden. Er liggen meerdere vertalingen naast. De Engelse versies en toelichtingen van Wing-Tsit Chan, Robert Henricks, D.C. Lau en John Wu bijvoorbeeld. Allerlei Nederlandse vertalingen, waaronder een aanbevolen, heldere versie van Michael Baker en Huib Wilkes, die mede gebaseerd is op een Spaanse versie. De toelichting van Jaap Voigt hielp met de Chinese tekens en hun betekenis. De vertaling van John Willemsens gaf soms een steuntje in de rug en de klassieker van J.A. Blok is dierbaar. Verrassend, afwijkend en toch bruikbaar is de uitgebreide vertaling met toelichtingen van Chad Hansen, fraai geïllustreerd en met als ondertitel 'de kunst van de harmonie'. De sobere versie van Bartho Kriek biedt een betrouwbaar kader. Een leuke en goede stripversie van de Tao, getekend en geschreven door Tsai Chih Chung, zorgt voor een glimlach. Tekst 41. Filosofe Patricia de Martelaere dank ik voor haar frisse kijk op het Taoïsme, door haar gedefinieerd als 'de weg om niet te volgen'. In 2016 kreeg ik 'Filosofie met de vlinderslag' van de Leidse sinologe woei-Lien Chong. Dit boek heeft me enorm geholpen om problemen die ik nog steeds had in mijn uitleg beter te begrijpen. Chong elimineert de (westerse) scheiding tussen het filosofische Taoïsme en het spirituele Taoïsme. Een scheiding waar ik mij onvoldoende van bewust was en waarvan ik de beperkende gevolgen wel voelde, maar nog niet had benoemd. Zij maakt duidelijk dat 'de weg' een oefenweg is van meditatie en fysieke meditatie (ademhalingsoefeningen, Tai Ci, Chigong) gericht op het openen van het eigen bewustzijn. naar een staat van egoloze, zuivere ontvankelijkheid. In 2019 kwam hier nog het mooie 'Mediteren met Lao Tze' bij van Ben Zondervan, eveneens auteur van 'de Zenmeester die blafte'. Tot slot, op internet staat veel meer over de Tao, er liggen allerlei soorten Tao boeken in de boekhandel en voortdurend blijkt dat er een weg te gaan is tussen een beetje weten en daadwerkelijk doen, het onbevangen en volledig volgen van de Tao, de weg van je hart. (zie ook tekst 21 en tekst 70). Zij die de Tao kennen, die praten er niet over bovendien. Tekst 56. Ik wens u een prachtige reis op de weg die geen weg is. Zie ook de literatuurlijst. Roeland Schweitzer  Terug naar de beginpagina |